KARPACKA PIEŚŃ TROMBITY

Termin: 22 września, godz. 15:00
Miejsce: Dziedziniec MCK SOKÓŁ
 
Uroczystą inaugurację I Kongresu Kultury Regionów rozpocznie wyjątkowy koncert, muzyczny dialog kilkunastu trombit – najstarszych i niezwykle efektownych instrumentów pasterskich. Do niedawna na górskich halach czy szerokich równinach rozlegały się przeciągłe dźwięki smukłych, drewnianych trąb, nazywanych w górach trembitami lub rogami pasterskimi. Długie, nierzadko kilkumetrowe, drewniane instrumenty zachwycają wyglądem i archaicznym brzmieniem. Dziś trombity zatraciły swoją pierwotną użytkową funkcję komunikacyjną. Usłyszeć je można na konkursach czy przeglądach muzyki ludowej bądź przy okazji ważnych uroczystości. Jednak już niebawem w Nowym Sączu po raz pierwszy wspólnie zagra aż kilkunastu trombiciarzy, otwierając w ten sposób trzydniowy Kongres Kultury Regionów. Tak jak niegdyś z górskich hal dobiegały wygrywane na trombitach pasterskie sygnały, hejnały witające wschód słońca, tak już niebawem z dziedzińca Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ popłynie szerokim echem karpacka pieśń trombit. Wykonają ją najzdolniejsi muzycy ludowi, prezentując tym samym swoje wyjątkowe umiejętności techniczne gry na tym starym acz niełatwym instrumencie. We wspólnym muzykowaniu wezmą udział trombiciarze z regionów: Lachów Sądeckich, Lachów Limanowskich, Górali Podhalańskich, Górali Nadpopradzkich, Górali Orawskich, Górali Pienińskich i Górali Śląskich.
 
Zapraszamy Państwa do wysłuchania niepowtarzalnego koncertu trombit!

 

Edward Grucela z uczniami – region Górali Nadpopradzkich

 

fot. Piotr Gryźlak

Edward Grucela – wspaniały pedagog, animator, muzyk, rzeźbiarz, budowniczy instrumentów pasterskich. Zainteresowanie kulturą wyniósł z rodzinnego domu. Pierwsze instrumenty konstruował już jako młody chłopiec w warsztacie stolarskim ojca, co stało się  jego życiową pasją. Pracował jako nauczyciel w Niemcowej k/Piwnicznej-Zdroju, łącząc talent pedagogiczny z zamiłowaniem do muzyki, rzeźby i folkloru regionu. Jest założycielem Zespołu Regionalnego DOLINA POPRADU w Piwnicznej-Zdroju, gdzie pełnił funkcje instruktora tańca, akompaniatora, kierownika muzycznego i artystycznego. Zespół pod jego pieczą upowszechniał folklor górali nadpopradzkich zdobywając liczne nagrody na wielu prestiżowych festiwalach. Nie mniejszymi sukcesami szczyci się założona przez Edwarda Grucelę Rodzinna Muzyka Grucelów. Liczne osiągnięcia tych grup spowodowały, że zarówno zespół jak i kapela są laureatami Nagrody im. Oskara Kolbera.
 
Edward Grucela, realizując ideę przekazu pokoleniowego, od lat kształci młode pokolenia muzykantów, z którymi przez lata odnosił sukcesy na różnych konkursach i przeglądach. Wciąż popularyzuje grę na wielu instrumentach pasterskich, piszczałkach, okarynach czy trombitach. Jest jednym z najdoskonalszych trombiciarzy w Małopolsce. Jego osiągnięcia, będące owocami pracy wychowawczej, nauczycielskiej, instruktorskiej, zapisane są w umysłach i sercach wielu pokoleń wychowanków.

 

Andrzej Haniaczyk z uczniami – region Górali Orawskich

 

fot. arch. Orawskiego Centrum Kultury

Andrzej Haniaczyk – wirtuoz gry na trombicie, popularyzator muzyki Podhala, Orawy i Spisza, wychowawca dzieci i młodzieży, instrumentalista, założyciel zespołu Małe Podhale, wykonawca rogów i trombit. Rzec można – człowiek instytucja. Przez wiele lat zapisywał pieśni i tańce orawskie. Na podstawie zebranych materiałów zrekonstruował muzyczny i taneczny folklor Orawy. Z odwiedzanych miejscowości przywoził starocie: talerze, lampy, stare instrumenty – fujarki, rogi. Na niektórych muzykanci grają do dziś, inne posłużyły jako wzór do rekonstrukcji i budowania nowych.
 
Z pewnością można zaliczyć Andrzeja Haniaczyka do jednego z najbardziej kompetentnych znawców instrumentów pasterskich. Ich wytwarzanie to jego wielka pasja i sposób na życie. Wykonuje instrumenty pasterskie – rogi, trembity (już od lat 60. XX w.). Tradycja gry na tych instrumentach w rodzinie Haniaczyków sięga daleko w poprzednie stulecie. Z dziada, pradziada przekazywano kolejnym pokoleniom zamiłowanie do gór oraz tradycji zawodu pasterskiego. Swoją pasję przekazał synowi i wnukom, z którymi rokrocznie otwiera, sygnałem na trembitach, Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem oraz wiele innych imprez folklorystycznych.
Za swój wspaniały dorobek odznaczony został m.in. Nagrodą im. Oskara Kolberga. Pomimo wielu odznaczeń nadal jest człowiekiem skromnym, a pasja której się poświęcił, wypełnia jego życie do dziś i inspiruje kolejne pokolenia.

 

Józef Broda - region Górali Śląskich

fot. Piotr Droździk

Józef Broda – genialny multiinstrumentalista, budowniczy instrumentów ludowych, charyzmatyczny pedagog, emerytowany nauczyciel. Muzyki tradycyjnej uczył się od największych mistrzów swojego regionu. Gra przede wszystkim na instrumentach dętych – trombicie, gajdach, okarynie, piszczałkach, fujarze sałaskiej, a także skrzypcach. Podziw wzbudza grą na liściu. Znakomicie śpiewa "białym głosem". Sporo jego nagrań znajduje się w taśmotekach folkloru w Warszawie, Katowicach, Krakowie, Wrocławiu, Budapeszcie, Kolonii.
 
Józef Broda prowadzi warsztaty muzyczne i obrzędowe jako teatr dla dzieci oraz zajęcia ze studentami i nauczycielami, gdzie uczy wsłuchiwania się w naturę. Obejmują one również naukę tworzenia instrumentów z dostępnych w przyrodzie materiałów – gliny, słomy, bzu czarnego, trzcin (w oparciu o te warsztaty powstało ponad 20 filmów dokumentalnych).
Zainteresowaniami wykracza daleko poza muzykę ludową. Często bierze udział w przeróżnych projektach muzycznych, z udziałem artystów profesjonalnych, jako solista czy muzyk sesyjny. Są to zawsze działania artystycznie przemyślane. W roku 1985 wraz z przygotowanym przez dzieci i młodzież spektaklem "Wokół wigilijnego stołu" odbył tournée po Burgundii. W latach 70. na Uniwersytecie Śląskim w Cieszynie prowadził warsztaty i wykłady monograficzne. W latach 2000-2004 na antenie I programu Polskiego Radia współtworzył "Źródełko" – audycję dla dzieci poświęconą folklorowi.
 
Prowadzi – jako konferansjer i reżyser – wiele festiwali, m.in.: Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, Międzynarodowy Festiwal Folkloru w Zielonej Górze, a co najważniejsze dla Sądeczan i Małopolan, jest twórcą artystycznego wyrazu Międzynarodowego Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych ŚWIĘTO DZIECI GÓR w Nowym Sączu. To dzięki Jego niezwykłej charyzmie ten Festiwal ma niepowtarzalny klimat. Reżyseruje i prowadzi koncerty od początku powstania Festiwalu, t.j. od 1992 r.

 

Jacek Smaga, Eugeniusz Szubryt – trombiciarze z Zespołu Regionalnego LIMANOWIANIE
region Lachów Limanowskich

 
Jacek Smaga – wieloletni członek, a od 2010 roku kierownik Zespołu Regionalnego LIMANOWIANIE z Limanowej; autor programów prezentowanych przez Zespół; absolwent III Studium Folklorystycznego organizowanego przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ; muzyk ludowy, gra na trąbce i trombicie, skrzypcach i basach.
 
Eugeniusz Szubryt – muzyk, kierownik kapeli Zespołu Regionalnego LIMANOWIANIE, gra na trąbce i trombicie.
 
W Zespole Regionalnym LIMANOWIANIE silnie kultywowana jest gra na instrumentach pasterskich. Jacek Smaga i Eugeniusz Szubryt na trombitach grają już kilkanaście lat. Swoje umiejętności kształcili pod okiem Ludwika Mordarskiego, który zebrał materiały dotyczące folkloru muzycznego regionu Lachów Limanowskich i ocalił od zapomnienia muzykowanie na najstarszych instrumentach. Dokonał zapisu nutowego wielu melodii ludowych. Dokumentował również inne przejawy kultury ludowej: obrzędy, zwyczaje, tańce i przyśpiewki ludowe. W trakcie swoich badań regionu uzyskał informacje o istniejących w przeszłości instrumentach pasterskich, jak: słomcok (odmiana piskawki języczkowej), pasterskie trąbki obojowe, rzemycek, burkoc-konewka, fujarki różnych odmian. Założył Regionalny Zespół LIMANOWIANIE w Limanowej. Przez lata uczył młode pokolenia gry na wielu instrumentach pasterskich, rozpropagował grę na trombitach, która to tradycja kontynuowana jest do dnia dzisiejszego.

 

Maciej Liszka – region Lachów Sądeckich

 
Maciej Liszka – muzyk, miłośnik folkloru i muzyki ludowej. Pochodzi ze Stronia. Już od najmłodszych lat wykazywał wielki talent muzyczny. Uczył się gry na trąbce i ukończył pierwszy stopień Szkoły Muzycznej. Zainteresowanie folklorem oraz kulturą regionalną zaszczepił w nim Wojciech Bogucki – multiinstrumentalista ludowy i propagator muzyki Karpat. U niego rozpoczynał przygodę z folklorem, ucząc się grać najpierw na basach, a później na skrzypcach. Wykazał także zainteresowanie instrumentami pasterskimi. Zakupił trombitę wykonaną przez pana Edwarda Grucelę i również we własnym zakresie rozpoczął na niej naukę. Niedługo potem wziął udział w Przeglądzie Instrumentów Pasterskich organizowanym w Ciechanowcu zajmując wysokie miejsce. Jest dwukrotnym laureatem Konkursu Muzyk Instrumentalistów, Śpiewaków Ludowych i Drużbów Weselnych DRUZBACKA w Podegrodziu.
W ostatnich latach zakiełkowało w nim zainteresowanie muzyką organową i na co dzień jest organistą w parafii p.w. Miłosierdzia Bożego w Starym Sączu.
 
 

Jan Kubik – region Górali Pienińskich

Jan Kubik – jeden z najwybitniejszych multiinstrumentalistów Pienin i znawców folkloru tego regionu. Jest krościeńskim artystą, znawcą ludowej muzyki pienińskiej. Gra m.in. na skrzypcach, basach, trombicie, znanych tylko w Pieninach oktawkach. Jest laureatem szeregu konkursów zarówno w kategorii śpiewu solowego, tańca jak i wśród instrumentalistów. Posiada dziesiątki dyplomów, nagród i wyróżnień z wielu konkursów krajowych i zagranicznych. Założył Kapelę Jaśka Kubika, z którą również odnosi wiele sukcesów na ogólnopolskich festiwalach i przeglądach.
Jan Kubik należy ponadto do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie oraz do Stowarzyszenie Artystów Pienińskich. Jest znanym i cenionym hafciarzem – zajmuje się wyszywaniem tradycyjnych wzorów na spodniach góralskich, kamizelkach, cuchach, sukmanach, gorsetach. Ozdabiane przez niego stroje słyną ze staranności haftów oraz wykończeń.
Sam bardzo często chodzi w stroju regionalnym. Mówi autentyczną krościeńską gwarą. Zakochany w folklorze i kulturze Pienin, chętnie opowiada, udziela wywiadów, przekazuje rzetelne informacje do prac licencjackich i magisterskich na temat folkloru. Można nazwać go ambasadorem krościeńskiej kultury.
 
 

Bartłomiej Koszarek – region Górali Podhalańskich

 
Bartłomiej Koszarek - znany w całej Polsce etnolog, regionalista, muzykant. Pochodzi z bukowiańskiej rodziny o silnych tradycjach w dziedzinach artystycznej twórczości ludowej. Jest instruktorem śpiewu, tańca i gry na tradycyjnych podhalańskich instrumentach pasterskich, takich jak: skrzypce, złóbcoki, dudy podhalańskie czy piszczałki. Jako znakomity trombiciarz swoja grą na tym instrumencie podczas różnych uroczystości przypomina o fascynujących tradycjach ludowego muzykowania.
Od 2009 roku pełni funkcję dyrektora Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy”. Jest autorem artykułów w periodyku parafialnym „Idzie hyr” w Bukowinie Tatrzańskiej oraz w „Zeszytach wiejskich” Polskiego Towarzystwa Historycznego – Oddział Łódź.. Znany jest również jako konferansjer ogólnopolskich imprez na Podhalu - głównie „Sabałowych Bajań” i „Góralskiego Karnawału” w Bukowinie Tatrzańskiej. Inicjator wielu imprez o charakterze folklorystycznym. Jest laureatem wielu prestiżowych konkursów dla instrumentalistów. W 1992 pasowany na Zbójnika, a w 2002 wybrany harnasiem roku podczas Tatrzańskich Wici w Białce Tatrzańskiej. Aktywny członek Związku Podhalan, Spółdzielni Kulturalno- Oświatowej Dom Ludowy im. Franciszka Ćwiżewicza oraz Stowarzyszenia Twórców Ludowych w którym od 2009 roku bierze udział w pracach Rady Naukowej Sekcji Sztuki Ludowej.